NASA’nın paylaştığı çarpıcı bir uydu fotoğrafı, Hint Okyanusu’ndaki ıssız bir volkan adasının üzerinde oluşan ve “karanlık boşluklar” gibi görünen 10 girdabı ortaya çıkardı.
Bulutlar arasındaki bu siyah lekeler, atmosferde oluşan bulut girdaplarının (von Kármán vorteksleri) sonucu olsa da, benzer örneklere kıyasla çok daha belirgin ve alışılmadık görünüyor.
Bu dönen boşluklar, Avustralya’ya bağlı, insan yerleşimi olmayan Heard Adası’nın üzerinden doğuya doğru ilerliyor. Antarktika’nın yaklaşık bin 500 kilometre kuzeyinde yer alan ada, 368 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip.
NASA Dünya Gözlemevi’ne göre, girdaplar ortalama 13 kilometre genişliğinde ve yol aldıkça biraz küçülüyor.
VON KARMAN VORTEKSLERİ NEDİR?
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) göre, von Kármán vorteksleri, hakim rüzgarın bir kara kütlesine çarpıp hava akışını bozmasıyla oluşuyor. Bu durum, dönüş yönleri birbirinin tersi olan çift sıra girdaplar meydana getiriyor.
Fenomen, onu ilk kez tanımlayan Macar-Amerikalı fizikçi Theodore von Kármán’ın adını taşıyor. Heard Adası’nda bu vorteksler, adanın merkezinde yer alan 2 bin 700 metre yüksekliğindeki aktif yanardağ Mawson Tepesi nedeniyle ortaya çıkıyor.
Genellikle bu tür vorteksler, dümdüz uzanan bulut şeritleri oluşturuyor. Ancak bu olayda girdap zinciri, yolun ortasında neredeyse 90 derece yön değiştirerek olağan dışı bir görüntü ortaya koydu.
Bilim insanlarına göre bu sapma, bölgeden saatte 80 kilometreyi aşan güçlü batı rüzgarlarının aniden patlamasından kaynaklanmış olabilir.
SİYAH BOŞLUKLARIN NEDENİ
Normalde vortekslerin oluşturduğu bulut izleri ince ve tül gibi görünürken, yeni uydu görüntülerinde kalın bulut örtüsü nedeniyle sadece girdap merkezlerinde belirgin boşluklar tespit edildi.
Bu da görüntülere gökyüzünde arka arkaya dizilmiş koyu renkli halkalar şeklinde yansıdı.
Mawson Tepesi, bu tür girdapları düzenli olarak oluşturan zirvelere göre daha küçük. Bu yüzden Heard Adası’nda bu fenomen nadiren görülüyor.
Ancak ada geçmişte de klasik bulut girdaplarına ev sahipliği yapmıştı. Örneğin Kasım 2015’te çekilen bir fotoğrafta daha alışılmış bulut şeritleri de görüntülenmişti.
